Samotność dotyka coraz większej liczby osób, szczególnie seniorów. Pandemia COVID-19 dodatkowo pogłębiła ten problem, co pokazują statystyki: aż 58,83% osób w wieku 60+ odczuwa samotność, a 19,15% zmaga się z objawami depresji. Samotność może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, depresja czy demencja.
Co możesz zrobić już teraz:
- Buduj relacje: Rozmawiaj z sąsiadami, angażuj się w lokalne inicjatywy.
- Unikaj nadmiernego korzystania z mediów społecznościowych: Zbyt długi czas online może zwiększać poczucie izolacji.
- Zadbaj o siebie: Regularne ćwiczenia, spacery i rozwijanie pasji mogą poprawić nastrój.
- Szukaj wsparcia: Terapia online, grupy wsparcia czy wolontariat to skuteczne sposoby na walkę z samotnością.
Rodzaje samotności:
- Emocjonalna: Brak bliskich relacji (np. po rozwodzie, stracie partnera).
- Społeczna: Brak poczucia przynależności (np. po przeprowadzce, zmianie pracy).
Samotność to problem, który wymaga aktywnego działania. Małe kroki, takie jak angażowanie się w życie lokalne, mogą przynieść dużą zmianę w Twoim życiu.
Jak poradzić sobie z samotnością?Typy samotności
Samotność nie jest jednowymiarowa – jej zrozumienie to klucz do skutecznego radzenia sobie z tym stanem.
Samotność emocjonalna a społeczna
Samotność można podzielić na dwa główne rodzaje:
| Rodzaj samotności | Charakterystyka | Typowe sytuacje |
|---|---|---|
| Samotność emocjonalna | Brak bliskich, intymnych relacji | Rozwód, wdowieństwo, rozstanie |
| Samotność społeczna | Brak poczucia przynależności | Przeprowadzka, zmiana pracy, emigracja |
"Samotność oznacza świadomość niedopasowania między pożądaną a osiągniętą jakością lub ilością relacji" – Arash Emamzadeh [2]
Warto również zwrócić uwagę, jak współczesne media wpływają na to zjawisko.
Media społecznościowe a samotność
Badania pokazują, że osoby spędzające ponad 2 godziny dziennie w mediach społecznościowych czują się izolowane dwukrotnie częściej niż te, które korzystają z nich mniej niż 30 minut [1].
"[W mediach społecznościowych] widzimy tylko fantazję – obraz, który ludzie kreują. Może to powodować samotność, ponieważ wydaje się, że wszyscy inni są szczęśliwsi i robią więcej niż my" – Gerald (Jerry) Opthof, LPC [1]
Oprócz wpływu mediów społecznościowych, samotność zmienia swoje oblicze w zależności od wieku.
Samotność związana z wiekiem
Wśród polskich seniorów samotność jest często związana z emeryturą, utratą partnera czy trudnymi warunkami ekonomicznymi. Statystyki są niepokojące:
- 20% polskich seniorów często odczuwa samotność [4].
- Kobiety zazwyczaj zaczynają odczuwać samotność od 60. roku życia, mężczyźni od 70. roku życia [4].
- Problem potęguje ograniczona liczba instytucji wsparcia oraz niski poziom zaufania społecznego [4].
Dodatkowo, osłabienie więzi rodzinnych – tradycyjnie bardzo ważnych w polskiej kulturze – jeszcze bardziej nasila to uczucie [4].
Dlaczego Polacy czują się samotni
Zmiany w relacjach społecznych
Polskie społeczeństwo przechodzi istotne zmiany w sposobie budowania i pielęgnowania relacji, co wpływa na rosnące poczucie samotności. Badania pokazują, że problem ten pojawia się już w okolicach 30. roku życia [5]. Osłabienie więzi rodzinnych, w połączeniu z wyzwaniami związanymi z cyfryzacją i życiem zawodowym, dodatkowo izoluje ludzi.
"To może być również odzwierciedleniem specyfiki Polski, gdzie rodzina, a nie sieci społeczne, odgrywa szczególnie istotną rolę… Może to być spuścizna reżimu komunistycznego, który traktował więzi społeczne jako niepożądane alternatywy dla państwa totalitarnego." – Małgorzata Mikucka [5]
Oprócz tych zmian, komunikacja cyfrowa wprowadza nowe sposoby nawiązywania kontaktów, które nie zawsze zastępują tradycyjne relacje.
Wpływ komunikacji cyfrowej
Coraz większa obecność w internecie zmienia sposób, w jaki Polacy spędzają czas i budują relacje. Oto liczba użytkowników wybranych platform w Polsce:
| Platforma | Liczba użytkowników w Polsce (2023) |
|---|---|
| YouTube | 27,50 mln |
| 17,85 mln | |
| 10,40 mln | |
| TikTok | 10,14 mln |
Przeciętny Polak spędza codziennie 6 godzin i 42 minuty online, z czego ponad 2 godziny przeznacza na media społecznościowe [6]. Taki styl życia ogranicza czas na spotkania w świecie rzeczywistym, co może prowadzić do poczucia izolacji.
Presja czasu i pracy
Polacy są jednymi z najbardziej zapracowanych w Unii Europejskiej. Średni tydzień pracy wynosi 40,4 godziny, co jest drugim najwyższym wynikiem w UE [7][8]. Aż 75,3% pracowników w Polsce pracuje 40 lub więcej godzin tygodniowo [8]. Zaledwie 5% Polaków zatrudnionych jest na część etatu [7]. Tak długie godziny pracy pozostawiają niewiele przestrzeni na budowanie relacji i życie towarzyskie.
sbb-itb-022bbf5
Kroki do walki z samotnością
Budowanie prawdziwych relacji
Budowanie trwałych relacji wymaga czasu, regularności i cierpliwości. Warto zacząć od prostych działań, takich jak częstsze rozmowy z osobami spotykanymi na co dzień. Nawet krótkie interakcje mogą być początkiem czegoś większego.
"Authenticity, depth, and understanding – that’s what true friendship means." – Boo [9]
Dobrym pomysłem jest wybieranie aktywności i miejsc, które sprzyjają nawiązywaniu kontaktów. Regularne wizyty w klubie sportowym, na warsztatach czy w lokalnej kawiarni zwiększają szanse na spontaniczne rozmowy. Gdy już uda się nawiązać znajomości, warto rozwijać je, angażując się w życie lokalnej społeczności.
Zaangażowanie lokalne
W Krakowie, we wrześniu 2021 roku, pojawiła się inicjatywa "ławki do gadania", inspirowana brytyjskim projektem. Projekt został zrealizowany dzięki współpracy Centrum Społeczności Żydowskiej (JCC) oraz władz miasta [10].
"Te ławki kosztują niewiele, ale mają niesamowicie pozytywny wpływ na społeczeństwo." – Richard Lucas, brytyjski przedsiębiorca i kurator TEDxKazimierz [10]
Oto kilka pomysłów na zaangażowanie się w życie lokalne:
| Aktywność | Korzyści | Gdzie szukać |
|---|---|---|
| Wolontariat | Możliwość poznania nowych osób | Organizacje pozarządowe, schroniska, domy kultury |
| Grupy zainteresowań | Spotkania z osobami o podobnych pasjach | Facebook, meetup.com |
| Warsztaty artystyczne | Rozwój umiejętności i naturalne rozmowy | Biblioteki, centra kultury |
Metody dbania o siebie
Oprócz aktywności społecznych, warto zadbać o siebie. Regularne ćwiczenia, spacery na świeżym powietrzu czy kontakt ze zwierzętami mogą znacząco poprawić nastrój [3].
Jeśli potrzebujesz wsparcia, rozważ skorzystanie z pomocy specjalistów. Platformy, takie jak WeFeel, umożliwiają kontakt z polskojęzycznymi terapeutami online. Sesje można prowadzić w formie wideo, rozmowy głosowej lub czatu, co daje dużą elastyczność.
Nie zapominaj też o równowadze między czasem spędzanym samotnie a aktywnościami społecznymi. Aktywności wykonywane w pojedynkę mogą być źródłem radości i rozwoju:
- Rozwijanie pasji, takich jak malowanie czy pisanie
- Eksperymentowanie w kuchni i gotowanie nowych potraw
- Regularne ćwiczenia fizyczne i praktyka mindfulness
Najważniejsze, by nowe relacje rozwijać w sposób naturalny, oparty na szczerości i otwartości.
Profesjonalna pomoc
Kiedy zależy nam na skutecznym wsparciu w budowaniu relacji i radzeniu sobie z trudnościami, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy. To doskonałe uzupełnienie samodzielnych działań.
Terapia online
Rosnące zainteresowanie terapią online pokazuje, że jest to wygodna i dostępna forma wsparcia psychicznego. Platformy takie jak TherapyMantra oferują sesje w języku polskim, dostępne w formie wideo, audio lub czatu.
"Moje doświadczenie z terapią online przez TherapyMantra było naprawdę przełomowe. Terapeuci zapewnili wspierające i empatyczne środowisko, pomagając mi przezwyciężyć lęk. Ich wiedza i wskazówki wywarły znaczący pozytywny wpływ na moje samopoczucie psychiczne." – Ria [13]
Pacjenci chwalą efektywność tej formy terapii. TherapyMantra oferuje sesje próbne w cenie 30 zł, co sprawia, że pomoc staje się bardziej dostępna. Dodatkowo platforma udostępnia narzędzia takie jak joga, medytacja czy wsparcie społeczności [13].
Znalezienie odpowiedniego wsparcia
Dobór terapeuty to kluczowy element procesu zdrowienia. Oto kilka kryteriów, które warto wziąć pod uwagę:
| Kryterium | Na co zwrócić uwagę | Dlaczego to ważne |
|---|---|---|
| Specjalizacja | Doświadczenie w pracy z konkretnymi problemami | Ułatwia lepsze zrozumienie indywidualnych potrzeb |
| Format sesji | Wybór między wideo, audio lub czatem | Zapewnia elastyczność i wygodę |
| Język | Terapia w preferowanym języku | Ułatwia swobodną komunikację |
| Koszty | Przejrzyste ceny i możliwość refundacji | Pomaga zaplanować terapię długoterminowo |
"Po więcej niż 10 sesjach z Hanną mogę z przekonaniem polecić ją jako wspierającą, rozumiejącą specjalistkę o nowoczesnym podejściu. Podczas sesji czuję się bezpiecznie i komfortowo, stopniowo zyskując głębsze zrozumienie siebie." – Nicky, nauczyciel angielskiego [14]
W Polsce coraz więcej inicjatyw wspiera dostęp do profesjonalnej pomocy psychicznej.
Usługi pomocowe w Polsce
Według danych WHO tylko 40% osób w Polsce, które potrzebują wsparcia psychicznego, faktycznie go szuka [15]. Aby poprawić tę sytuację, wprowadzono różne programy, takie jak:
- Program WHO Mental Health Gap Action (mhGAP) w województwach podlaskim i mazowieckim [15]
- Centrum Psycholodzy Cynamonowa, oferujące konsultacje psychiatryczne i sesje online [12]
- Helping Hand, zapewniający dostęp do bazy wiedzy, wydarzeń online i narzędzi doboru terapeuty [11]
"Ten program przybliży usługi zdrowia psychicznego do ludzi; chodzi o nadanie zdrowiu psychicznemu należytej uwagi." – dr Nino Berdzuli [15]
W Polsce na 100 000 mieszkańców przypada średnio 9 psychiatrów [15]. Dlatego platformy online odgrywają coraz większą rolę w uzupełnianiu tradycyjnej opieki psychiatrycznej. Wiele z nich oferuje pierwsze konsultacje online, co ułatwia rozpoczęcie terapii.
Kolejne kroki
Przezwyciężenie samotności wymaga czasu, konsekwencji i cierpliwości. Oto kilka prostych działań, które możesz zacząć już dziś:
Wprowadź drobne zmiany w swojej codzienności:
- Ustal konkretną porę na spacer lub wizytę w kawiarni.
- Rozpoczynaj krótkie rozmowy z osobami, które spotykasz, np. sprzedawcami czy sąsiadami.
- Poświęć codziennie 15 minut na ulubioną aktywność, która sprawia Ci przyjemność.
Te niewielkie kroki mogą być początkiem większych zmian w Twoim życiu społecznym.
"Różne rzeczy działają dla różnych osób w różnym czasie. Próbuj tylko tego, co czujesz się komfortowo robić i nie wywieraj na siebie zbyt dużej presji." – Mind [3]
Dostępne zasoby wsparcia w Polsce
W Polsce istnieje wiele możliwości, które mogą pomóc w nawiązywaniu kontaktów i budowaniu relacji:
| Rodzaj aktywności | Przykłady | Korzyści |
|---|---|---|
| Aktywność fizyczna | Lokalne grupy biegowe, parkrun | Regularne spotkania, poprawa samopoczucia dzięki endorfinom |
| Wolontariat | Organizacje pozarządowe, centra społecznościowe | Spotkania z ludźmi o podobnych wartościach |
| Grupy zainteresowań | Kluby książki, warsztaty artystyczne | Łączenie się z innymi poprzez wspólne pasje |
Platforma WeFeel organizuje warsztaty online i webinary, które pomagają lepiej zrozumieć samotność oraz rozwijać zdrowe relacje.
Inicjatywy takie jak Mental Health Buddies Network, założona przez Marcelinę Rosińską, oferują dodatkowe wsparcie rówieśnicze. Sieć liczy 70 przeszkolonych mentorów, którzy pomagają swoim członkom w codziennych wyzwaniach.
"Celem sieci nie jest zapewnienie profesjonalnej pomocy, ale oferowanie podstawowego, bezpłatnego wsparcia jej członkom. Pomoc specjalistyczna należy do profesjonalistów. Tworzymy dodatkową sieć wsparcia." – Marcelina Rosińska [16]
Małe kroki, duże zmiany
Regularne podejmowanie drobnych działań może nie tylko pomóc w zmniejszeniu poczucia izolacji, ale także przygotować Cię na większe zmiany w przyszłości. Budowanie relacji to proces – skup się na małych, regularnych krokach, które z czasem odmienią Twoje życie społeczne.
