Choć każda osoba przeżywa żałobę inaczej, psychologowie opracowali modele opisujące jej etapy. Jednym z najbardziej znanych jest model Elisabeth Kübler-Ross, który wyróżnia pięć faz żałoby.

Pierwszym etapem jest szok i zaprzeczenie. Pierwsza reakcja na stratę to niedowierzanie i mechanizm obronny w postaci zaprzeczania. Pojawia się myśl: „To nie może być prawda”. Szok pełni funkcję ochronną, pomagając stopniowo przyjąć rzeczywistość i chroniąc psychikę przed nadmiernym obciążeniem.

Kiedy uświadamiamy sobie, że strata jest realna, pojawia się gniew i bunt. Uczucie złości może być skierowane na siebie, los, lekarzy, a nawet na zmarłą osobę. Często towarzyszą temu pytania: „Dlaczego mnie to spotkało?”. Gniew jest naturalnym elementem procesu żałoby, pomagającym wyrazić ból i frustrację.

W kolejnym etapie pojawiają się negocjacje, czyli próby „dogadania się” z losem i poszukiwania sposobów na odzyskanie kontroli. Myśli typu: „Gdybym tylko zrobił coś inaczej, może by to nie nastąpiło” są częste i odzwierciedlają próbę odnalezienia sensu w doświadczonej stracie.

Kiedy rzeczywistość staje się niepodważalna, następuje etap depresji i smutku. To jedna z najtrudniejszych faz, charakteryzująca się głębokim poczuciem pustki, bólu i bezsilności. Może objawiać się utratą motywacji, problemami ze snem, brakiem apetytu oraz poczuciem osamotnienia.

Ostatnim etapem jest akceptacja i adaptacja. Z czasem uczymy się żyć z nową rzeczywistością. Nie oznacza to zapomnienia o stracie, lecz pogodzenie się z nią i ponowne odnalezienie sensu życia. Wspomnienia przestają być źródłem bólu, stając się częścią naszej tożsamości i historii.